مقام و منزلت شهید
مقام و منزلت شهيد
در روايات آمده است: نخستين قطرة خون شهيد كه بر زمين مىچكد، جز قرض همة گناهان او -كه حق الناس است- را پاك مىكند.(1) در واقع شهادت همة بدىها و گناهان گذشتة فرد را مىپوشاند؛ زيرا شهيد از گرامىترين گوهر و سرماية خود مىگذرد و آن را تقديم خدا مىكند.
همچنين شهيد به غسل و كفن نيازى ندارد(2) و در قبر از او پرس و جو نمىشود.(3) از پيامبر (صلّى الله عليه وآله وسلّم) پرسيده شد: چگونه است كه شهدا از اين امر مستثنايند؟ پيامبر پاسخ داد: «همان برق شمشيرها در بالاى سر شهيد براى آزمايش او كافى است».(4) استاد شهيد مرتضى مطهرى در اين باره مىگويد:
روح و شخصيت شهيد آن چنان پاك و وارسته شده كه در بدنش و در خونش و حتى در جامهاش اثر گذاشته است. بدين شهيد يك «جسد متروح» است؛ يعنى جسدى است كه احكام روح بر آن جارى شده است… بدن و جامة شهيد از ناحية روح و انديشه و حق پرستى و پاك باختگىاش كسب شرافت كرده است.(5)
خون شهيد در حكم مطهّرات است، همة گناهان و ناپاكىها را مىشويد و شهيد را به مقام اوليا و خاصان خداوند مىرساند. رسول خدا فرموده: هيچ قطرهاى نزد خداوند از قطرة خونى كه در راه خدا ريخته شود، محبوبتر نيست.(6)
بهشت هشت در دارد كه يكى از آنها ويژة شهدا و صالحان است(7) و به فرمودة رسول گرامى اسلام (صلّى الله عليه وآله وسلّم)، شهيد نخستين كسى كه وارد بهشت مىشود.(8)
على (عليه السلام) در حال ترغيب مردم به جهاد بود كه مردى گفت: مرا از فضيلت جنگيدن با دشمنان در راه خدا آگاه ساز. حضرت فرمود: در يكى از جنگها در ركاب پيامبر بودم و همين را از وى پرسيدم، فرمودند: جنگجويان چون قصد جنگ كنند، خداوند برائت از آتش برايشان مىنويسد. هنگامى كه وسايل و ابزار لازم را فراهم آورند، خداوند نزد فرشتگان به آنان مباهات مىكند و چون از خانه بيرون آيند، گويا از گناهانشان خارج گشتهاند… بهشت زير ساية شمشيرها است. همانا ضربة شمشير بر شهيد آسانتر از نوشيدن آب خنك در روز گرم است. هنگامى كه شهيد با ضربهاى از اسبش بر خاك افتد، به زمين نمىرسد تا همسر بهشتىاى كه خداوند به وى ارزانى مىدارد، او را به كرامت. لطف الاهى بشارت دهد. چون به زمين مىرسد، آن همسر به او مىگويد: درود و آفرين بر روح پاكى كه از بدنى طيب خارج شده است….
شهيد در حيات پس از مرگ با ويژگىهاى زير از ديگر مسلمانان متمايز مىشود:
1. شهيد پس از مرگ از بازخواست دو فرشتة پرسشگر معاف است.
2. بعد از مرگ از برزخ مىگذرد و مستقيماً به بالاترين جاى بهشت يعنى نزديكترين مكان به عرش الاهى صعود مىكند. اين جايگاه زيباترين منزل است و «دارالشهداء» نام دارد.
3. در قيامت جراحتهاى شهيدان، خونين و سرخ مىشود و بوى مشك مىدهد.
4. در ميان تمام ساكنان بهشت: تنها شهدا آرزوى بازگشت به زمين دارند تا ديگر بار شهيد شوند.
5. شهيد از بند گناه رها شده، به شفاعت نيازى ندارد.
6. شهيدان از شفيعان به شمار مىآيند.
رسول خدا (صلّى الله عليه وآله وسلّم) فرمود: شهيد هفتاد هزار نفر از خانواده، خويشان و همسايگانش را شفاعت مىكند تا آن جا كه همسايگان درباره نزديكتر بودن خود به شهيد با هم نزاع مىكنند.(9) البته برترين پاداش و گرانبهاترين منزلت شهيد حيات جاودان در قرب پروردگار و متنعم شدن از خوان نعم معنوى است. قرآن كريم مىفرمايد:
وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِى سَبِيلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ.(10)
شهيد در اين دنيا نيز به مقام شهود حقيقت مىرسد و با بصيرت و يقين به سوى خداوند مىرود. امام على (عليه السلام) مىفرمايد:
هر كه منكر و ستمى را با شمشير انكار كند تا كلمة خدا بلندتر و كلمة ستمكار پستتر شود، او كسى است كه به راه رستگارى رسيده و به راه راست قيام نموده و يقين و باور در دل او روشن و هويدا گشته است.(11)